Zasiłki dla rodziców w UK

Pojawienie się pierwszego dziecka to olbrzymia zmiana w życiu każdej osoby. Małe dzieci potrzebują stałej obecności i niemałych nakładów finansowych. Ciężko jest jednak pogodzić pracę i opiekę nad małym dzieckiem, dlatego państwo zabezpiecza nas na różne sposoby. Dostępnych jest kilka możliwych form pomocy ze strony państwa, więc kiedy witamy na świat nasze pociechy, warto znać swoje prawa, aby móc zapewnić swojej rodzinie jak największy komfort życia. Więcej o samych prawach przeczytacie w artykule Ciąża w UK – poznaj swoje prawa.

Formalności

Zanim jednak przejdziemy do świadczeń, warto zapoznać się z samymi kwestiami formalnymi związanymi z urodzeniem się dziecka. Są one absolutnie konieczne, aby wszystko przebiegło zgodnie z prawem, co umożliwi nam ubieganie się o zasiłki.

Przede wszystkim, nowo narodzone dziecko trzeba zarejestrować. Mamy na to 42 dni, czyli 6 tygodni. W tym celu należy udać się do swojego local register office. Zanim jednak udasz się do placówki, warto sprawdzić czy jest możliwość umówienia się na wizytę on-line. Oszczędzi Ci to czekania w kolejkach, a dzięki formularzowi, w którym podasz niektóre dane, skróci czas wizyty.

Informacje potrzebne do rejestracji to:

• Miejsce i data urodzenia dziecka;
• Imię, nazwisko i płeć dziecka;
• Pełne nazwiska rodziców i adres ich zamieszkania;
• Miejsce i datę urodzenia każdego z rodziców;
• Datę zawarcia małżeństwa lub związku partnerskiego;
• Zawód rodziców dziecka;
• Nazwisko panieńskie matki;
• Numer NHS dziecka, jeśli został wcześniej wydany;
• Certyfikat urodzenia ze szpitala.

Wystarczy też, że rejestracji dokona jeden z rodziców. Może to być ojciec, jeśli jest on uznany w akcie urodzenia. Konieczne będą również dokumenty potwierdzające tożsamość osoby składającej wniosek.

Przy rejestrowaniu dziecka możesz prosić zarówno o pełny lub skrócony dokument. Polecam Ci, abyś od razu poprosił/a o co najmniej 2 kopie każdego z aktów, ponieważ późniejsze ich zamówienie jest droższe. A jeśli myślisz o tym, by wyrobić dla dziecka polskie dokumenty, to musisz się liczyć z oddaniem pełnego aktu urodzenia. W brytyjskich urzędach zazwyczaj jest stosowana praktyka oddawania dostarczonych dokumentów, w odróżnieniu od Polski, gdzie urzędy często ich nie zwracają.

Child benefit (ChB)

Jest to dodatek w wysokości £25,60 tygodniowo na pierwsze dziecko, (na drugie £16,95) który jest wypłacany do 16 roku życia dziecka (Lub nawet do 20, jeśli dziecko kontynuuje naukę). Aby go otrzymać, należy wypełnić formularz CH2 i wysłać go razem z aktem urodzenia dziecka na wskazany we wniosku adres.

O Child Benefit (ChB) może starać się każda osoba, która jest odpowiedzialna za dziecko. Jest on wypłacany tylko jednemu z rodziców. W przypadku rodzin, w których choć jedna z osób posiada dochód przekraczający £50 000 rocznie, ChB zostanie opodatkowany. Można wtedy z niego zrezygnować. Jeśli jednak planujesz zostać w domu z dzieckiem po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego, to nawet w przypadku posiadania wysokich dochodów, nie polecam rezygnowania z tego zasiłku. ChB pozwala na przyznanie składek emerytalnych. Każda osoba, która dostaje ChB i rezygnuje z pracy, by zostać w domu z dzieckiem, będzie miała zrefundowane przez państwo składki emerytalne przez ten okres. Będzie tak aż do 12 roku życia dziecka.

Urlop macierzyński (Statuatory Maternity Leave)

Najwcześniej 11 tygodni przed planowaną datą porodu dziecka, można się zacząć urlop macierzyński. Jeśli się na to nie zdecydujesz, urlop zacznie się automatycznie w dniu porodu. Matka ma obowiązek wykorzystać co najmniej 2 tygodnie urlopu. Łącznie do wykorzystania są 52 tygodnie, z czego pierwsze 26 określane jest jako Ordinary Maternity Leave, a druga połowa to Additional Maternity leave. Statuatory Maternity Pay (SMP), czyli ustawowe wynagrodzenie macierzyńskie wynosi:

• 90% średniego tygodniowego wynagrodzenia przez pierwsze 6 tygodni;
• £172.48 tygodniowo przez następne 33 tygodnie;
• Ostatnie 13 tygodni jest bezpłatne.

Co dalej po urlopie macierzyńskim?

W UK po skończonym urlopie macierzyńskim masz zagwarantowane prawo do powrotu do swojej pracy na to samo stanowisko. Trzeba to jednak zrobić w przepisowym terminie. Urlopu macierzyńskiego nie da się przedłużyć ponad prawnie dozwolone 52 tygodnie. Po wykorzystaniu SML może należeć Ci się jeszcze urlop wypoczynkowy, ale gdy już skorzystasz z wszystkich tych form czasu wolnego, musisz wrócić do pracy. W innym wypadku pracodawca nie musi zapewniać Ci stanowiska.

Universal credit

W kwietniu 2025 roku Universal Credit zastąpi kilka dotychczasowych świadczeń:

• Child Tax Credit;
• Housing Benefit;
• Income Support;
• Income-based Jobseeker’s Allowance (JSA);
• Income-related Employment and Support Allowance (ESA);
• Working Tax Credit.

Osoby, które pobierają któreś z powyższych, będą powiadomione listem, jeśli przyjdzie czas na zmianę. Universal Credit to zasiłek między innymi dla osób o niskich dochodach, niepełnosprawnych lub nie mogących podjąć pracy z innego powodu. Zazwyczaj warunkiem pobierania go jest aktywne szukanie pracy, ale matki w okresie od 11 tygodni przed do 15 tygodni po urodzeniu dziecka są z niego zwolnione. Universal Credit zawiera w sobie kilka elementów:

• Standardowy zasiłek;
• Dodatek na dzieci;
• Pomoc w pokryciu kosztów związanych z niepełnosprawnościami i obowiązkami opiekuńczymi;
• Pomoc w pokryciu kosztów mieszkaniowych;
• Pomoc w pokryciu kosztów opieki nad dziećmi.

Można o niego aplikować kiedy mamy:

• Ukończone 16 lat
• Kapitał/oszczędności mniejsze niż £16 000
• Prawo do stałego pobytu w Wielkiej Brytanii

Czy mogę się ubiegać o coś jeszcze?

Healthy start vouchers

Healthy start vouchers, to program przyznawania darmowych kuponów na mleko, świeże owoce i warzywa, mleko dla niemowląt (infant formula) i witaminy.
Aby je otrzymać należy spełnić oba warunki:

• być przynajmniej w 10 tygodniu ciąży lub mieć dziecko poniżej 4 roku życia
• otrzymywać przynajmniej jeden zasiłek z następujących: Universal Credit, Child Tax Credit, Income Support, Income-based Jobseeker’s Allowance, Income-related Employment Support Allowance.

Wniosek można dostać od położnej, lekarza lub dzwoniąc pod infolinię Healthy Start na 0845 607 6823. Możesz poprosić także o Maternity Exemption form (FW8), której wypełnienie pozwoli na otrzymywanie darmowych recept i opieki dentystyczna przez całą ciążę aż do roku czasu po urodzeniu dziecka.

Sure Start Maternity Grant

Jest to świadczenie otrzymywane w postaci jednorazowej wypłaty w wysokości £500 za każde urodzone dziecko. Ma na celu pomoc w pokryciu kosztów związanych z urodzinami w rodzinach o niskich dochodach. Zasady kwalifikacji są podobne do tych powyżej, z dodatkiem tego, że należy spodziewać się narodzin dziecka w ciągu kolejnych 11 tygodni lub urodzić dziecko w przeciągu ostatnich sześciu miesięcy.

Statutory Paternity Pay and Leave

Jest to tydzień lub 2 płatnego urlopu rodzicielskiego. Należny się osobom, które:

• są zatrudnione na kontrakcie (employee)
• pracowały nieprzerwanie przez przynajmniej 26 tygodni przed 15 tygodniem przed planowaną datą porodu
• były zatrudnione aż do czasu urodzenia dziecka
• zarabiają przynajmniej £ 123 tygodniowo
• przekazały w odpowiednim czasie informację o rozpoczęciu urlopu rodzicielskiego

Aby dostać urlop rodzicielski, Twój partner musi zawiadomić swojego pracodawcę.

• przynajmniej 15 tygodni wcześniej przed urodzeniem dziecka o przewidywanej dacie porodu
• datę rozpoczęcia urlopu rodzicielskiego
• czy chce wykorzystać jeden czy dwa tygodnie

O urlop (Statutory Parental Leave) możesz starać się jednocześnie ubiegając się o wynagrodzenie w jego czasie (Statutory Parental Pay) wypełniając wniosek SC3 lub dostarczony przez pracodawcę formularz.

Na urlopie rodzicielskim Twój partner może otrzymać £ 172,48 lub 90% swoich tygodniowych zarobków (w zależności od tego, która kwota jest niższa).

Share Parental Leave and Pay

Od kwietnia 2015 r wprowadzono nowe przepisy związane z urlopem rodzicielskim. Może on zostać wykorzystany przez obojga rodziców. Na czym to polega? Możecie otrzymać do 50 tygodni “wolnego” (Shared Parental Leave SPL) i wynagrodzenie (Shared Parental Pay – ShPP) przez 37 tygodni, które rozdzielicie między siebie. Wspólny urlop rodzicielski może być wykorzystany maksymalnie w 3 blokach.

Aby z niego skorzystać należy oczywiście być odpowiedzialnym za urodzone dziecko. Przy czym nie musi być to biologiczne dziecko, wystarczy być partnerem jego matki. Do tego matka dziecka musi być uprawniona do otrzymania Maternity Allowance, Maternity Leave lub Pay. Ty, jako parter matki musisz:

• być zatrudniony nieprzerwanie przez tego samego pracodawcę przez co najmniej 26 tygodni przed 15 tygodniem wypadającym przed spodziewanym porodem dziecka;
• pozostać u tego pracodawcy w czasie wspólnego urlopu rodzicielskiego.

Dodatkowo, 66 tygodni przed planowaną datą porodu musisz pracować przez co najmniej 26 tygodni (przy czym nie musi być to 26 tygodni jeden po drugim) i zarabiać przynajmniej £123 w ciągu 13 tygodni z tych 66.

Jak to działa ?

Jeśli jako partner matki dziecka chcesz skorzystać z urlopu rodzicielskiego, to masz taką szansę, pod warunkiem, że matka dziecka zakończy swój urlop macierzyński i wróci do pracy. Reszta niewykorzystanego przez nią urlopu może być wykorzystana według Waszego pomysłu. Czyli jeśli matka dziecka na urlopie macierzyńskim spędziła 4 tygodnie z 52 przepisowo dozwolonych, to macie jeszcze 48 tygodni do wykorzystania.

ShPL można to podzielić na bloki. Jeśli oboje jesteście uprawnieni do wzięcia, możecie nawet w jednym czasie wykorzystać dany blok urlopu rodzicielskiego. Ale musicie najpierw powiadomić pracodawców o swoich planach (w postaci pisemnego zaświadczenia) – każde z oddzielnie w swojej pracy. Jeśli Wasze plany ulegną zmianie, musicie odpowiednio wcześnie poinformować o tym pracodawcę – minimum 8 tygodni zanim rozpocznie się urlop.

Czy to się opłaca?

Finansowo Shared Parental Pay wynosi tyle samo, co SMP, czyli £ 172,48 lub 90% twojego średniego tygodniowego wynagrodzenia (w zależności co jest niższe). To już raczej kwestia ustalenia między partnerami i ich sytuacji materialnej.

Wniosek o ShPL i ShPP składa się w postaci odpowiedniego zaświadczenia wręczanego pracodawcy, np. korzystając z tego wzoru. Jeśli chcesz się upewnić, ile czy jesteście uprawnieni do Shared Parental Leave and Pay, skorzystajcie z tego kalkulatora.

No i doszliśmy do końca. Temat jest obszerny, ale myślę, że warto znać, czego możecie oczekiwać od strony prawnej i finansowej. I jeśli możecie się na urodzenie dziecka przygotować, to lepiej to zróbcie. Przez zadbanie o odpowiednie dokumenty i wynagrodzenie. A jeśli możecie wcześniej odłożyć pieniądze, by mieć swój własny macierzyński fundusz, to też polecam takie rozwiązanie. Bo przy płaczącym noworodku już więcej zmartwień Wam nie potrzeba :)